إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ ﴿۹۶﴾
بتحقیق نخستین خانه‌ای که برای [نیایش] مردم مقرّر شده، همان است که در مکه(1) قرار دارد، [و] برای جهانیان مبارک و هدایت است.
سوره آل‌عمران (3) آیه 96
صفحه
62
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
96
1
«بکّه» همان «مکّه» است که «م» آن تبدیل به «ب» شده است.
فِيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ مَقامُ إِبْراهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ ﴿۹۷﴾
در آن [خانه] نشانه‌های روشنی است، [از جمله] پایگاه [عبادت] ابراهیم؛ و هر که به آنجا درآید، امنیت خواهد داشت؛ و بر مردم [واجب] است هر که توان رفتن دارد، برای [عبادت] خدا، آهنگ(1) آن خانه کند و هر که انکار کند، [توفیق را از خودش سلب کرده که] خدا از جهانیان بی‌نیاز است(2).
سوره آل‌عمران (3) آیه 97
صفحه
62
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
97
1
حج به فتح و کسر حاء، هر دو به یک معنی است قصد کردن.
2
مفهوم این عبارت به بیان روشن‌تر و رساتر در آیات 8 ابراهیم(14) و 15 فاطر(35) آمده است.
قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ شَهِيدٌ عَلى ما تَعْمَلُونَ ﴿۹۸﴾
بگو: ای اهل‌کتاب، چرا آیات خدا را انکار می‌کنید، با آنکه خدا گواه رفتار شماست؟
سوره آل‌عمران (3) آیه 98
صفحه
62
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
98
قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَها عِوَجاً وَ أَنْتُمْ شُهَداءُ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۹۹﴾
بگو: ای اهل‌کتاب، چرا کسانی را که ایمان دارند از راه خدا بازمی‌دارید و آگاهانه آن [راه] را بیراهه و ناهموار جلوه می‌دهید؟ خدا از آنچه می‌کنید غافل نیست.
سوره آل‌عمران (3) آیه 99
صفحه
62
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
99
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا فَرِيقاً مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ يَرُدُّوكُمْ بَعْدَ إِيمانِكُمْ كافِرِينَ ﴿۱۰۰﴾
ای ایمان‌آوردگان، اگر از گروهی از اهل‌کتاب [که با آیین شما عناد دارند] اطاعت کنید، شما را پس از ایمانتان به انکار بازگردانند.
سوره آل‌عمران (3) آیه 100
صفحه
62
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
100
وَ كَيْفَ تَكْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلى عَلَيْكُمْ آياتُ اللَّهِ وَ فِيكُمْ رَسُولُهُ وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۱۰۱﴾
چگونه انکار می‌ورزید با اینکه آیات خدا بر شما خوانده می‌شود و رسولش در میان شماست؟! و هر که به [کتاب] خدا چنگ زند، مسلّماً به راه راست هدایت خواهد شد.
سوره آل‌عمران (3) آیه 101
صفحه
63
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
101
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ ﴿۱۰۲﴾
ای ایمان‌آوردگان، در برابر خدا آن گونه که شایسته اوست، پروا کنید(1) و جز به حال تسلیم [در برابر او(2)] از دنیا نروید.
سوره آل‌عمران (3) آیه 102
صفحه
63
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
102
1
به قید دیگری که در این مورد در بخش آغازین آیه 16 تغابن(64) آمده است، توجّه فرمایید.
2
از نظر توجیه افزوده، با آیه 131 بقره(2) مقایسه فرمایید.
وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ كُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿۱۰۳﴾
همگی به [قرآن،] رشته [ارتباط با] خدا چنگ زنید و پراکنده مشوید و نعمت خدای را بر خود به یاد آورید که دشمنان [یکدیگر] بودید و دلهای شما را الفت داد و به لطف او برادرانِ هم(1) شدید؛ در صورتی که بر لبه پرتگاهی از آتش بودید و شما را از آن [ورطه] رهایی بخشید(2)؛ خدا آیات خود را این گونه برای شما به روشنی بیان می‌کند، بسا که هدایت شوید.
سوره آل‌عمران (3) آیه 103
صفحه
63
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
103
1
منظور از «اخوّت» در آیه، همان برادری است که در آیه 10 حجرات(49) به آن اشاره شده است و حقوق بزرگی به آن تعلق می‌گیرد.
2
پیش از ظهور پیامبر اکرم‌ص، قبایل عرب پیوسته در حال جنگ با یکدیگر بودند که تدریجاً آنها را به نابودی می‌کشاند؛ در چنین شرایطی پیامبر اکرم موفق به ایجاد اتحاد میان این ستیزه‌گران شد.
وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۱۰۴﴾
باید از میان شما گروهی باشند(1) که به نیکویی فرا خوانند و به رفتار شایسته فرمان دهند و از ناپسند بازدارند؛ و اینان رستگارند(2).
سوره آل‌عمران (3) آیه 104
صفحه
63
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
104
1
به زیرنویس آیه 128 بقره(2) مراجعه فرمایید.
2
در تکمیل بیان این آیه، آیه 110 آل‌عمران(همین سوره) آمده است.
وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ ﴿۱۰۵﴾
همچون کسانی نباشید که با آنکه نشانه‌های روشن بر آنان آشکار شد، پراکنده شدند و اختلاف ورزیدند؛ آنان مجازاتی بزرگ خواهند داشت؛
سوره آل‌عمران (3) آیه 105
صفحه
63
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
105