الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ ﴿۱۹۱﴾
همان کسانی که [در همه حال] ایستاده(1) و نشسته(2) و بر پهلو آرمیده(3)، خدای را یاد می‌کنند و در آفرینش آسمانها و زمین می‌اندیشند؛ [و می‌گویند:] صاحب‌اختیارا، این(4) [نظام باعظمت] را بیهوده نیافریده‌ای؛ تو را تقدیس می‌کنیم، ما را از مجازات آتش بازدار.
سوره آل‌عمران (3) آیه 191
صفحه
75
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
191
1
قیاما: جمع قائم: ایستادگان و قعودا: جمع قاعد: نشستگان.
2
همان.
3
جنوب: جمع جَنب: پهلوها.
4
در مورد علت کاربرد کلمه «هذا» در آیه، که برای اشاره به جمع و مؤنث به کار رفته، به زیرنویس آیه 78 انعام(6) مراجعه فرمایید.
رَبَّنا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ ﴿۱۹۲﴾
صاحب‌اختیارا، هر که را [به کیفر رفتارش] به آتش افکنی، به راستی رسوایش کرده‌ای(1)؛ و ستمگران یاوری نخواهند داشت.
سوره آل‌عمران (3) آیه 192
صفحه
75
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
192
1
به آیه 10 حج(22) توجّه فرمایید.
رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي لِلْإِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ ﴿۱۹۳﴾
صاحب‌اختیارا، ما [صدای پیامبر] منادی [توحید] را که به ایمان فرا می‌خواند، شنیدیم(1)؛ [به ما ابلاغ کرد] به صاحب‌اختیار خود ایمان آورید و ایمان آوردیم؛ صاحب‌اختیارا، گناهان ما را بیامرز و بدیهای ما را بزدای و همردیف نیکوکاران جان ما را بگیر.
سوره آل‌عمران (3) آیه 193
صفحه
75
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
193
1
ندای او را امروز هم با قرآنی که آورده و در اختیار ماست، می‌توان شنید.
رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ ﴿۱۹۴﴾
صاحب‌اختیارا، آنچه به وسیله رسولانت ما را وعده داده‌ای، به ما ارزانی دار و در روز رستاخیز رسوایمان نگردان، که یقیناً خلف وعده نخواهی کرد.
سوره آل‌عمران (3) آیه 194
صفحه
75
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
194
فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هاجَرُوا وَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أُوذُوا فِي سَبِيلِي وَ قاتَلُوا وَ قُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ثَواباً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ ﴿۱۹۵﴾
صاحب‌اختیارشان به آنان [چنین] پاسخ داد که: من تلاش [های شایسته] هیچ یک از شما را چه مرد و چه زن - که همنوع یکدیگرید - تباه نخواهم کرد؛ پس کسانی که [از وطن خود] هجرت کردند و [یا] از خانه‌های خویش رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگیدند و کشته شدند(1)، قطعاً بدیهای آنان را می‌زدایم(2) و به عنوان پاداشی از جانب خود، آنان را به باغهایی از [بهشت] درآورم که نهرها در دامن آن جاری است؛ و خداست که پاداش نیکو تنها در اختیار اوست.
سوره آل‌عمران (3) آیه 195
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
195
1
به آیه 23 احزاب(33) توجّه فرمایید.
2
به زیرنویس آیه 7 عنکبوت(29) مراجعه فرمایید.
لا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلادِ ﴿۱۹۶﴾
جولان انکارورزان در سرزمین‌ها(1) تو را نفریبد.
سوره آل‌عمران (3) آیه 196
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
196
1
بلاد: جمع بَلَد: شهرها و سرزمین ها.
مَتاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهادُ ﴿۱۹۷﴾
[این] برخورداری ناچیزی است؛ آنگاه جایگاهشان دوزخ است؛ و بد قرارگاهی است.
سوره آل‌عمران (3) آیه 197
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
197
لكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ لِلْأَبْرارِ ﴿۱۹۸﴾
امّا کسانی که در برابر صاحب‌اختیارشان پروا دارند، به عنوان پذیرایی از جانب خدا، باغهایی [از بهشت در انتظار] دارند که نهرها در دامن آن جاری است و جاودانه در آن [باغها] به سر برند؛ و برای نیکوکاران آنچه نزد خداست بهتر است(1).
سوره آل‌عمران (3) آیه 198
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
198
1
برای نیکوکاران چه چیزی نزد خداست ؟ به آیات 22-25 مطففین(83) توجّه فرمایید؛ ضمناً به نیمه اوّل آیه 96 نحل(16) هم توجّه فرمایید.
وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خاشِعِينَ لِلَّهِ لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلاً أُولئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ ﴿۱۹۹﴾
پاره‌ای از اهل‌کتاب به خدا و کتابی که بر شما و خودشان نازل شده است، باور دارند، در حالی که در برابر خدا فروتن هستند، و آیات خدا را به بهایی ناچیز نفروشند؛ پاداش آنان نزد صاحب‌اختیارشان [محفوظ] است؛ البته خدا سریع‌الحساب است.
سوره آل‌عمران (3) آیه 199
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
199
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۲۰۰﴾
ای ایمان‌آوردگان(1)، به صورت فردی و جمعی پایدار باشید(2) و با یکدیگر ارتباط برقرار کنید؛ و در برابر خدا پروا کنید(3)، بسا که رستگار شوید.
سوره آل‌عمران (3) آیه 200
صفحه
76
سوره
آل‌عمران (3)
آیه
200
1
به زیرنویس آیه 29 نساء(4) و زیرنویس اول آیه 267 بقره(2) توجه فرمایید.
2
معنی و مفهوم این بخش از آیه، به بیان دیگر در آیه 46 سبأ(34) آمده است؛ به زیرنویس مربوط به آن هم توجّه فرمایید.
3
تقوی همان نیروی تسلّط بر نفس و کنترل آن در برابر تمایلات نفس است. معنی دقیق تقوی «خویشتن‌بانی» است.