وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَبِئْسَ ما يَشْتَرُونَ ﴿۱۸۷﴾
به یاد آرید آنگاه که خدا [به زبان پیامبران] از اهلکتاب پیمان گرفت که کتاب [خدا] را برای مردم به روشنی بیان کنید و پردهپوشیاش نکنید، ولی آنان عهد خویش را پشت سر(1) انداختند و آن را به بهای ناچیزی فروختند؛ [به راستی] بد معاملهای کردند(2).75
آلعمران (3)
187
ظهور: جمع ظهر: پشت.
اشاره به موضوع آیه 79 بقره(2) است؛ در این رابطه به آیه 159 بقره(2) هم توجّه فرمایید.
لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِما لَمْ يَفْعَلُوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَةٍ مِنَ الْعَذابِ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۸۸﴾
هرگز مپندار کسانی که از رفتار [ناهنجار] خود سرمست هستند و دوست دارند به خاطر آنچه نکردهاند، مورد ستایش قرار گیرند، از مجازات [الهی] برهند؛ و مجازاتی دردناک [در انتظار] دارند.75
آلعمران (3)
188
وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱۸۹﴾
فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ خداست؛ و خدا بر هر کاری تواناست.75
آلعمران (3)
189
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ ﴿۱۹۰﴾
به راستی در آفرینش آسمانها و زمین و گردش پیاپی شب و روز(1) برای خردمندان نشانههایی [از توان و تدبیر خدا] است؛75
آلعمران (3)
190
از نظر روشن شدن معنی و مفهوم «اختلاف» در اینجا، با آیه 62 فرقان(25) مقایسه فرمایید.
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ ﴿۱۹۱﴾
همان کسانی که [در همه حال] ایستاده(1) و نشسته(2) و بر پهلو آرمیده(3)، خدای را یاد میکنند و در آفرینش آسمانها و زمین میاندیشند؛ [و میگویند:] صاحباختیارا، این(4) [نظام باعظمت] را بیهوده نیافریدهای؛ تو را تقدیس میکنیم، ما را از مجازات آتش بازدار.75
آلعمران (3)
191
قیاما: جمع قائم: ایستادگان و قعودا: جمع قاعد: نشستگان.
همان.
جنوب: جمع جَنب: پهلوها.
در مورد علت کاربرد کلمه «هذا» در آیه، که برای اشاره به جمع و مؤنث به کار رفته، به زیرنویس آیه 78 انعام(6) مراجعه فرمایید.
رَبَّنا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ ﴿۱۹۲﴾
صاحباختیارا، هر که را [به کیفر رفتارش] به آتش افکنی، به راستی رسوایش کردهای(1)؛ و ستمگران یاوری نخواهند داشت.75
آلعمران (3)
192
به آیه 10 حج(22) توجّه فرمایید.
رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي لِلْإِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ ﴿۱۹۳﴾
صاحباختیارا، ما [صدای پیامبر] منادی [توحید] را که به ایمان فرا میخواند، شنیدیم(1)؛ [به ما ابلاغ کرد] به صاحباختیار خود ایمان آورید و ایمان آوردیم؛ صاحباختیارا، گناهان ما را بیامرز و بدیهای ما را بزدای و همردیف نیکوکاران جان ما را بگیر.75
آلعمران (3)
193
ندای او را امروز هم با قرآنی که آورده و در اختیار ماست، میتوان شنید.
رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ ﴿۱۹۴﴾
صاحباختیارا، آنچه به وسیله رسولانت ما را وعده دادهای، به ما ارزانی دار و در روز رستاخیز رسوایمان نگردان، که یقیناً خلف وعده نخواهی کرد.75
آلعمران (3)
194
فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هاجَرُوا وَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أُوذُوا فِي سَبِيلِي وَ قاتَلُوا وَ قُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ثَواباً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ ﴿۱۹۵﴾
صاحباختیارشان به آنان [چنین] پاسخ داد که: من تلاش [های شایسته] هیچ یک از شما را چه مرد و چه زن - که همنوع یکدیگرید - تباه نخواهم کرد؛ پس کسانی که [از وطن خود] هجرت کردند و [یا] از خانههای خویش رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگیدند و کشته شدند(1)، قطعاً بدیهای آنان را میزدایم(2) و به عنوان پاداشی از جانب خود، آنان را به باغهایی از [بهشت] درآورم که نهرها در دامن آن جاری است؛ و خداست که پاداش نیکو تنها در اختیار اوست.76
آلعمران (3)
195
به آیه 23 احزاب(33) توجّه فرمایید.
به زیرنویس آیه 7 عنکبوت(29) مراجعه فرمایید.
لا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلادِ ﴿۱۹۶﴾
جولان انکارورزان در سرزمینها(1) تو را نفریبد.76
آلعمران (3)
196
بلاد: جمع بَلَد: شهرها و سرزمین ها.