سوره فجر (89) - سپیده دم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای گسترده‌مهر [و] جاودان‌مهر-
فجر (89)
-
وَ الْفَجْرِ ﴿۱﴾
سوگند به سپیده دم،593
فجر (89)
1
وَ لَيالٍ عَشْرٍ ﴿۲﴾
و به شبهای دهگانه(1)،593
فجر (89)
2
درباره «شبهای دهگانه» نظرهای مفسّران مختلف است؛ قابل‌قبول‌ترین آنها ده شبی است که برای تکمیل الواح تورات بر میعادِ سی شبه موسی افزوده شد و در آیه 142 اعراف(7) آمده است؛ مؤید این نظر، این است که به کوه طور نیز که محلّ آغاز بعثت و اولین گفتگوی خدا با موسی است، سوگند یاد شده است - آیه 2 تین(95)؛ واللّه اعلم.
وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ ﴿۳﴾
و به زوج و فرد(1)،593
فجر (89)
3
منظور از «زوج» تمامی مخلوقات است که زوج آفریده شده‌اند؛ کوچکترین قسمت هر مخلوقی نیز به صورت زوج است که جداشدنی نیست؛ به آیات 36 یس(36) و 49 ذاریات(51) توجّه فرمایید؛ و منظور از فرد، خدای واحد است؛ به آیه 163 بقره(2)
وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ ﴿۴﴾
و به شب، هنگامی که آهنگ رفتن کند [که پروردگارت در کمین نشسته است(1)]؛593
فجر (89)
4
پاسخ سوگند در آیات یک تا چهار، در آیه 14 فجر(همین سوره) آمده است؛ ضمناً کلمه «یَسرِ» در اصل «یَسری» است که یاء آن حذف شده.
هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ ﴿۵﴾
آیا در این [امور] برای خردمندان سوگندی [قابل‌قبول] هست؟593
فجر (89)
5
أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ ﴿۶﴾
آیا توجّه نکرده‌ای که صاحب‌اختیارت با قوم عاد چه کرد(1)؟!593
فجر (89)
6
به آیات 6-8 حاقه(69) توجّه فرمایید. عاد، قومِ هود(ع) پیامبر خدا بودند.
إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ ﴿۷﴾
[و نیز با پایتختشان] «ارم» که [قصرهای بلند و] ستونهای کشیده داشت،593
فجر (89)
7
الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ ﴿۸﴾
[شهری] که نظیرش در [سایر] سرزمینها آفریده نشده بود؟!593
فجر (89)
8
وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ ﴿۹﴾
و با قوم ثمود(1) که در درّه، تخته سنگها را [برای احداث بنا] می‌بریدند(2)،593
فجر (89)
9
به آیه 5 حاقه(69) توجّه فرمایید.
برای توجیه افزوده، به آیه 149 شعراء(26) توجّه فرمایید.
وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ ﴿۱۰﴾
و با فرعون که سپاهی نیرومند داشت؟!593
فجر (89)
10