سوره انعام (6) - دامها
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای گسترده‌مهر [و] جاودان‌مهر-
انعام (6)
-
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُماتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ ﴿۱﴾
ستایش(1) خاصّ خداست که آسمانها و زمین را آفرید و تاریکیها و روشنی را مقرّر داشت؛ با این همه، انکارورزان [غیر خدا را در توان و تدبیر] با صاحب‌اختیار خویش برابر می‌شمرند.128
انعام (6)
1
حمد در زبان عرب به معنای سپاس و ستایش - هر دو - آمده است؛ سپاس در برابر نعمت و ستایش در برابر کمالات ذاتی او. برای توضیح بیشتر به زیرنویس آیه 34 فاطر(35) مراجعه فرمایید.
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ ثُمَّ قَضى أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ ﴿۲﴾
اوست که شما را از گِل آفرید، آنگاه [برای زیستن شما] سرآمدی مقرّر داشت؛ و [آگاهی بر این] سرآمد معین در اختیار اوست؛ با این همه باز [در الوهیتش] تردید می‌ورزید!128
انعام (6)
2
وَ هُوَ اللَّهُ فِي السَّماواتِ وَ فِي الْأَرْضِ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَ جَهْرَكُمْ وَ يَعْلَمُ ما تَكْسِبُونَ ﴿۳﴾
خدا[ی یگانه] در آسمانها و زمین اوست؛ [و] به نهان و آشکار و دستاورد شما آگاهی دارد.128
انعام (6)
3
وَ ما تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آياتِ رَبِّهِمْ إِلاَّ كانُوا عَنْها مُعْرِضِينَ ﴿۴﴾
هیچ آیتی از آیات صاحب‌اختیارشان بر آنان عرضه نمی‌شد، مگر اینکه از آن رویگردان بودند(1).128
انعام (6)
4
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 105 یوسف(12) آمده است.
فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْباءُ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ ﴿۵﴾
و چون گفتار حق(1) بر آنان عرضه شد، [آن را] دروغ شمردند؛ ولی خبرهای آنچه استهزایش می‌کردند به آنان خواهد رسید.128
انعام (6)
5
منظور قرآن است. به آیات 170 نساء(4) و 83 و 84 مائده(5) توجّه فرمایید.
أَ لَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ما لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّماءَ عَلَيْهِمْ مِدْراراً وَ جَعَلْنَا الْأَنْهارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْناً آخَرِينَ ﴿۶﴾
مگر مشاهده نکردند که چه بسیار مردم روزگاران را قبل از آنان هلاک کردیم؟ [در حالی که] امکانات و اقتداری به آنان داده بودیم که به شما نداده‌ایم و باران آسمان را پیاپی بر آنان فرستادیم و نهرها پدید آوردیم که در سرزمینشان جاری بود، و آنگاه [که طغیان و سرکشی کردند(1)] به کیفر گناهانشان هلاکشان کردیم و از پی آنان نسلی دیگر پدید آوردیم(2).128
انعام (6)
6
به آیات 6 و 7 علق(96) توجّه فرمایید.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 45 سبأ(34) و 82 غافر(40) آمده است.
وَ لَوْ نَزَّلْنا عَلَيْكَ كِتاباً فِي قِرْطاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۷﴾
[حتّی] اگر کتابی نوشته بر کاغذ بر تو نازل می‌کردیم(1) که انکارورزان با دستهای خود آن را لمس کنند، باز هم می‌گفتند: این جز جادویی آشکار نیست(2).128
انعام (6)
7
اشاره به درخواست منکران است که در آیه 93 اسراء(17) آمده است.
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 14 و 15 حجر(15) و 44 طور(52) آمده است.
وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَ لَوْ أَنْزَلْنا مَلَكاً لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لا يُنْظَرُونَ ﴿۸﴾
گفته‌اند: چرا فرشته‌ای بر او نازل نشده است(1)؟ اگر فرشته‌ای نازل می‌کردیم، کار به پایان می‌رسید و هیچ مهلتی نمی‌یافتند(2).128
انعام (6)
8
منظور آنان از درخواست نزول فرشته، در آیه 7 فرقان(25) روشن‌تر بیان شده است.
معنی و مفهوم این آیه، به بیان دیگر در آیات 21 و 22 فرقان(25) آمده است.