سوره ابراهیم (14) - نام یکی از پیامبران
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدای گسترده‌مهر [و] جاودان‌مهر-
ابراهیم (14)
-
الر كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلى صِراطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ ﴿۱﴾
الف، لام، راء؛ [این] کتابی است که بر تو نازل کردیم تا مردم را طبق قانونمندی صاحب‌اختیارشان از تاریکیها به روشنایی، به سوی راه خدای(1) فرا دست و شایسته ستایش رهسپار گردانی.255
ابراهیم (14)
1
برای شناخت سریع‌تر راه خدا، به زیرنویس آیه 153 انعام(6) در مورد ده فرمان قرآنی مراجعه فرمایید.
اللَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ ﴿۲﴾
خدایی که هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست؛ و وای بر انکارورزان از مجازاتی سخت.255
ابراهیم (14)
2
الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ ﴿۳﴾
همانان که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح می‌دهند و [مردم را] از راه خدا بازمی‌دارند و آن را بیراهه و ناهموار جلوه می‌دهند؛ آنان در گمراهی بی‌پایانی قرار دارند.255
ابراهیم (14)
3
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۴﴾
هیچ رسولی را جز به زبان قومش نفرستادیم تا [پیام خدا را] بر آنان به روشنی بیان کند؛ آنگاه خدا هر که را بخواهد، گمراه کند(1) و هر که را بخواهد [و شایسته ببیند] هدایت کند(2)؛ و او فرا دست و فرزانه است.255
ابراهیم (14)
4
به آیه 27 ابراهیم(14) و یضل اللّه الظالمین توجّه فرمایید؛ در آیات 34 و 74 غافر(40) هم به ترتیب تصریح شده که خدا اسرافگران و انکارورزان را گمراه می‌کند.
به آیه 27 رعد(13) و یهدی الیه من اناب توجّه فرمایید؛ و برای توضیح بیشتر و کامل تر، به زیرنویس سوّم آیه 142 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿۵﴾
موسی را با نشانه‌های خود(1) فرستادیم [و گفتیم] که: قوم خود را از تاریکیها به روشنایی رهسپار گردان و روزهای [اِنعام و انتقام] خدا را(2) به آنان یادآوری کن، که در این [یادآوری] برای هر شکیبای سپاسگزار نشانه‌هایی است.255
ابراهیم (14)
5
به آیات 107 و 108 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
به عنوان نمونه با آیه بعد مقایسه فرمایید.
وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ أَنْجاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذابِ وَ يُذَبِّحُونَ أَبْناءَكُمْ وَ يَسْتَحْيُونَ نِساءَكُمْ وَ فِي ذلِكُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ ﴿۶﴾
[به یاد آر] زمانی را که موسی به قومش گفت: نعمت خدای را بر خود به یاد آورید، آنگاه که شما را از [سلطه] فرعونیان نجات داد(1)، که شما را به سختی آزار می‌دادند و پسرانتان را می‌کشتند(2) و دخترانتان را زنده رها می‌کردند؛ و در این(3) [دشواریها و نجات]، آزمونی بزرگ از جانب صاحب‌اختیارتان بود.256
ابراهیم (14)
6
به زیرنویس آیه 49 بقره(2) مراجعه فرمایید.
در مورد اینکه چرا پسران بنی‌اسراییل را می‌کشتند، به زیرنویس دوم آیه 141 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
در مورد کلمه «ذلکم» به زیرنویس آیه 95 انعام(6) مراجعه فرمایید.
وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ ﴿۷﴾
و هنگامی را که صاحب‌اختیارتان اعلام داشت: اگر سپاس دارید، بر [نعمتهای] شما می‌افزایم(1) و اگر ناسپاسی کنید، مجازات من سخت است.256
ابراهیم (14)
7
شکر مراحل ذهنی و زبانی و عملی دارد. شکر عملی بهره‌برداری درست از نعمت در مسیری است که صاحب نعمت توصیه کرده است. اصل شکر عملی است اعملوا آل داود شکرا و قلیل من عبادی الشکور 13 سبأ(34).
وَ قالَ مُوسى إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿۸﴾
موسی [به قومش] گفت: اگر شما و همه اهل زمین انکار ورزید، خدا [از عبادت شما] بی‌نیاز و شایسته ستایش است(1).256
ابراهیم (14)
8
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 15 فاطر(35) و نیمه اوّل آیه 7 زمر(39) آمده است.
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَؤُا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ قَوْمِ نُوحٍ وَ عادٍ وَ ثَمُودَ وَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ لا يَعْلَمُهُمْ إِلاَّ اللَّهُ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَرَدُّوا أَيْدِيَهُمْ فِي أَفْواهِهِمْ وَ قالُوا إِنَّا كَفَرْنا بِما أُرْسِلْتُمْ بِهِ وَ إِنَّا لَفِي شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونَنا إِلَيْهِ مُرِيبٍ ﴿۹﴾
آیا خبر قوم نوح و عاد و ثمود که قبل از شما می‌زیسته‌اند، و کسانی که بعد از آنان آمدند و جز خدا کسی بر احوالشان آگاه نیست، به شما نرسیده است؟ رسولانشان نشانه‌های روشن بر آنان عرضه کردند و آنان پیامبران را وادار به سکوت کرده و(1) گفتند: ما پیامی را که مأمور [ابلاغ] آن شده‌اید انکار می‌کنیم و نسبت به آنچه ما را به آن دعوت می‌کنید در تردیدی آمیخته به بدگمانی هستیم.256
ابراهیم (14)
9
تفسیر المیزان ذیل این آیه گفته است: «رد ایدی الی افواه» کنایه از وادار به سکوت کردن است؛ آیات 18 یس(36) و 26 فصلت(41) مؤید این نظر است.
قالَتْ رُسُلُهُمْ أَ فِي اللَّهِ شَكٌّ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرَكُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى قالُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُنا تُرِيدُونَ أَنْ تَصُدُّونا عَمَّا كانَ يَعْبُدُ آباؤُنا فَأْتُونا بِسُلْطانٍ مُبِينٍ ﴿۱۰﴾
رسولانشان گفتند: آیا در مورد خدای آفریننده آسمانها و زمین [جای] تردیدی هست؟ او شما را [به ایمان] فرا می‌خواند تا برخی از گناهانتان را(1) ببخشد و شما را تا مدّتی معین مهلت دهد؛ گفتند: شما انسانهایی(2) مثل ما هستید که می‌خواهید ما را از آنچه پدرانمان بندگی می‌کردند بازدارید، پس دلیلی روشن(3) برای ما بیاورید.256
ابراهیم (14)
10
منظور گناهان قبل از ایمان است؛ به آیه 38 انفال(8) توجّه فرمایید.
واژه «بشر» مفرد و جمعش یکسان است و در اینجا جمع مورد نظر است.
دلایلی که مورد نظرشان بود، در آیات 90-93 اسراء(17) آمده است.